Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας	3
Πιστωτικές μονάδες (ECTS)	4
Τύπος μαθήματος	Επιλογής, εμβάθυνσης
Προαπαιτούμενα μαθήματα	Όχι
Γλώσσα διδασκαλίας και εξετάσεων	Ελληνικά & αγγλικά
Το μάθημα προσφέρεται σε φοιτητές erasmus	Ναι
Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος (url)	https://eclass.uowm.gr/courses/NURED455/

Περιεχόμενο

Το περιεχόμενο του μαθήματος αφορά τη διερεύνηση της έννοιας της «παιδικής ηλικίας» εστιάζοντας στη διαφορετικότητά της στο χρόνο και το χώρο,αναπτύσσοντας συγχρόνως τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της παιδικής ηλικίας σύμφωνα με την εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης των τελευταίων αιώνων στον Δυτικό κόσμο. Ακόμη, σημαντική είναι η διάκριση της παιδικής ηλικίας ως πεδίου ελέγχου, παρέμβασης και ρύθμισης μέσα από την εκπαίδευση, τα ΜΜΕ και την Τεχνολογία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάδειξη των αποκλινουσών μορφών παιδικής ηλικίας και των φυσικοποιημένων προτύπων της. Η προσέγγιση της πρώιμης θεσμοθέτησης των δικαιωμάτων του παιδιού και της σύγχρονης εξέλιξής τους, η κριτική ανάλυση στοιχείων του διεθνούς διαλόγου αναφορικά με την οικουμενικότητα των δικαιωμάτων των παιδιών, καθώς και η προσέγγιση της σύγχρονης κατάστασης των δικαιωμάτων των παιδιών στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο μέσω των δράσεων σχετικών φορέων, αποτελούν βασικά πεδία ανάπτυξης του εν λόγω μαθήματος. Το μάθημα θα ολοκληρωθεί μέσα από την οργάνωση και τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων αναφορικά με την παιδική ηλικία και τα δικαιώματα των παιδιών σε τυπικές και μη τυπικές μορφές μάθησης με τη χρήση πολυτροπικού υλικού και ποικίλων παιδαγωγικών εργαλείων.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα μπορούν να:

1. Περιγράφουν την έννοια της «παιδικής ηλικίας» αναγνωρίζοντας τη διαφορετικότητά της στο χρόνο και στο χώρο.
2. Αναπτύσσουν τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της παιδικής ηλικίας, υπό το πρίσμα της εξέλιξης της παιδαγωγικής σκέψης.
3. Εντοπίζουν αποκλίνουσες μορφές παιδικής ηλικίας.
4. Διακρίνουν την παιδική ηλικία ως πεδίο ελέγχου, παρέμβασης και ρύθμισης μέσα από την εκπαίδευση, τα ΜΜΕ και την Τεχνολογία.
5. Προσεγγίζουν την πρώιμη θεσμοθέτηση των δικαιωμάτων του παιδιού και τη σύγχρονη εξέλιξή τους.
6. Θέτουν κριτικά ερωτήματα κατά την προσέγγιση των δικαιωμάτων και των φυσικοποιημένων προτύπων της παιδικής ηλικίας.
7. Τεκμηριώνουν με σύγχρονη βιβλιογραφία την εξέλιξη των κοινωνικών φαινομένων στα οποία εντοπίζεται η διάσταση της παιδικής ηλικίας.
8. Εντοπίζουν και αναλύουνκριτικά στοιχεία του διεθνούς διαλόγου αναφορικά με την έννοια της οικουμενικότητας των δικαιωμάτων των παιδιών.
9. Προσεγγίζουν τη σύγχρονηκατάσταση των δικαιωμάτων των παιδιών στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο μέσω των δράσεων σχετικών φορέων.
10. Οργανώνουν το περιεχόμενο και το σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων  και δραστηριοτήτων αναφορικά με την παιδική ηλικία και τα δικαιώματα των παιδιών σε τυπικές και μη τυπικές μορφές μάθησης με τη χρήση πολυτροπικού υλικού και ποικίλων παιδαγωγικών εργαλείων.

Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι – αξιολόγηση

Τρόπος παράδοσης	Πρόσωπο με πρόσωπο
Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών	Προβολή διαφανειών, χρήση διαδικτύου, E-CLASS, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο
Οργάνωση διδασκαλίας	Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου Διαλέξεις 39 Αυτοτελής μελέτη βιβλιογραφίας 21 Προετοιμασία ατομικής ή/και ομαδικής εργασίας και συνεργασία με τη διδάσκουσα 20 Παρουσίαση εργασίας-Συζήτηση-Ανατροφοδότηση 20 Σύνολο 100
Αξιολόγηση φοιτητών	Για την αξιολόγηση των φοιτητριών και των φοιτητών συνεκτιμώνται: 1.Η συνέπειά τους στις υποχρεώσεις του μαθήματος. 2.Οι παρουσιάσεις ατομικών ή/και ομαδικών εργασιών. 3.Η υποχρεωτική/απαλλακτική γραπτή εργασία.

Συνιστώμενη βιοβλιογραφία

-ΠροτεινόμενηΒιβλιογραφία :

Ariés, Ph. (1990). Αιώνες παιδικής ηλικίας (πρόλ. Σ. Ράσης, μτφρ. Γ. Αναστοπούλου). Αθήνα: Γλάρος.

Cunnigham, H. (2016). Παιδιά και παιδική ηλικία στη Δυτική κοινωνία από τον 16ο αιώνα μέχρι σήμερα (επιμ. Μ. Παπαθανασίου). Αθήνα: Σμίλη.

Δασκαλάκης, Δ. & Γκίβαλος, Μ. (επιμ.) (2011). Παιδική ηλικία και τα δικαιώματα του παιδιού. Αθήνα: Α. Α. Λιβάνη.

Δασκαλάκης, Δ. (2013). Όψεις της Παιδικής Ηλικίας. Αθήνα: Διάδραση.

DeMause, L. (επιμ.) (1985). Ιστορία της Παιδικής Ηλικίας. Αθήνα: Θυμάρι.

Jenks, C. (2020). Παιδική Ηλικία (επιμ. Φ. Κουγιουμτζάκη, μτφρ. Μ. Γκαντώνα). Αθήνα: Gutenberg.

Καρακατσάνη, Δ. &Πλιόγκου, Β. (2016). Αναλύσεις της Παιδικής Ηλικίας και προοπτικές προάσπισης των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Η περίπτωση του Πολωνού Παιδαγωγού Γιάννους Κόρτσακ. Στο: Β. Μπάρος, Μ. Δημάση, Θ. Γκαμπράνη & Γρ.-Κ. Κωνσταντινίδου (επιμ.) Παιδική Ηλικία και Μετανάστευση. Προκλήσεις για την Παιδαγωγική της Ετερογένειας-Τιμητικός Τόμος για τον Ομότιμο Καθηγητή Σπύρο Πανταζή (σ. 101-118). Αθήνα: Διάδραση.

Tisdall, K.E.M. & Punch, S. (2012). Not so “new”? Looking critically at childhood studies. Children’s Geographies, 10 (3), 249-264.

Κούρτη, Ε. (επιμ.) (2012). Παιδική ηλικία και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Αθήνα: Ηρόδοτος.

Μακρυνιώτη, Δ. (επιμ.) (2003). Κόσμοι της παιδικής ηλικίας. Τοπικά δ΄. Αθήνα: Εταιρεία Μελέτης των Επιστημών του Ανθρώπου.

Μακρυνιώτη, Δ. (επιμ.) (1997). Παιδική ηλικία (μτφρ. Κ. Αθανασίου). Αθήνα: Νήσος.

Μπάλιας, Σ. (2011). Τα δικαιώματα του παιδιού. Ο δρόμος προς την ελευθερία.Αθήνα: Παπαζήσης.

Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (1989). Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Διαθέσιμο στο:http://www.ddp.org.gr/wp–content/uploads/2011/07/diethnis_symvasi_gia_dikaiomata_paidiou.pdf

Παπαγιάννης, Γ., Τεκτονοπούλου, Μ. (2010). Η ιστορία της παιδικής ηλικίας. Παρουσίαση και κριτική δύο αντιτιθέμενων ερμηνευτικών θεωριών, του Phillip Ariés και του Lloyd deMause.Ξάνθη: Σπανίδης.

Παύλου, Μ., Τριλίβα, Σ., Αναγνωστοπούλου, Α., Μαρβάκης, Α., Παρσάνογλου, Δ., Μεντίνης, Μ., Πλιόγκου, Β., Μπουχούνα, Σ., Καλογερίδου, Ό. (2012). Πρότυπος Συμβουλευτικός Οδηγός. Παιδικά βιβλία με θέματα τη διαφορετικότητα, τα δικαιώματα του παιδιού και τον αντιρατσισμό. Αποτελέσματα Ερευνητικού Έργου: «Σχέδιο δράσης για την πρόληψη ή/και την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων κάθε είδους, για την ανάδειξη της σημασίας της διαφορετικότητας καθώς και για την καταπολέμηση της βίας στα σχολεία». Υπουργείο Παιδείας, Δια ΒίουΜάθησης και Θρησκευμάτων& I-RED (Institute for Rights Equality and Diversity). Διαθέσιμο στο: http://www.i–red.eu/?i=institute.el.projects.78

Πεχτελίδης, Γ. (2020). Για μια εκπαίδευση των κοινών εντός και πέραν των «τειχών». Αθήνα: Gutenberg.

Πεχτελίδης, Γ. (2015). Κοινωνιολογία της παιδικής ηλικίας. Αθήνα: ΣΕΑΒ. Διαθέσιμο στο:https://repository.kallipos.gr/handle/11419/4744

Πεχτελίδης, Γ. & Κοσμά, Υ. (2012). Άγ(ρ)ια παιδιά. Οριοθετήσεις της «παιδικής ηλικίας» στον Λόγο. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Πλιόγκου, Β. & Καρακατσάνη, Δ. (επιμ.) (2020). Σύγχρονες τάσεις στην παιδαγωγική θεωρία και πρακτική. Δημοκρατία-Πολιτειότητα-Ετερογένεια. Αθήνα: Gutenberg.

Πλιόγκου, Β. (2011). Μαθαίνουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα … παίζοντας και δημιουργώντας τα: Εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας.Δημοσιευμένα Πρακτικά του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Παγκόσμιας Οργάνωσης Προσχολικής Αγωγής (ΟΜΕΡ), Δημιουργικότητα και μάθηση στην πρώτη σχολική ηλικία. Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λευκωσία 6-8 Μαΐου 2011, (σ. 727-737). Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: https://drive.google.com/file/d/0B4bxze3YrxEMWXRiQTZWZkJJVUE/view

Πλιόγκου, Β. (2009). Δικαιώματα παιδιών και οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας: «Νέος» στόχος για τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση; Στο: Σ. Γρόσδος, Ε. Κανταρτζή & Β. Πλιόγκου (επιμ.). Πρακτικά Πανελλήνιου Συνεδρίου, Παιδί και Οπτικοακουστικά Μέσα Επικοινωνίας, Θεσσαλονίκη 21-22.11.2009(σ. 110-121). Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. και Μορφωτικό Ίδρυμα της Ε.Σ.Η.Ε.Μ.Θ. Θεσσαλονίκη: Ηλεκτρονική έκδοση (ΙSBN: 978-960-6790-08-9).

Διαθέσιμο και στο:http://users.sch.gr/akoptsi/images/7perif_docs/Arthra_Epistimonika/pliogou_dikaiomata_paid_optikoakoustika_mme.pdf

Πλιόγκου, Β. (2009). Ο ρόλος της παιδικής λογοτεχνίας στην προσέγγιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Πρακτικά Ημερίδας, Παιδί και Δικαιώματα: Η πρόταση της παιδικής λογοτεχνίας,Θεσσαλονίκη 10.5.2009. Θεσσαλονίκη: Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Διαθέσιμο στo:http://users.sch.gr/akoptsi/images/7perif_docs/Arthra_Epistimonika/pliogou__rolos_logotehnias.pdf

Prout, A. (2005). The future of childhood. London: Routledge Falmer.

Quennerstedt, A., & Quennerstedt, M. (2013). Researching children’s rights in education: Sociology of childhood encountering educational theory. British Journal of Sociology of Education, 35 (1),115-132.

Qvortrup, J., Corsaro, W., & Sebastian-Honig, M. (eds) (2009). The Palgrave handbook of childhood studies. London: Palgrave.

Σακκά, Δ., Παπαθανασίου, Μ. &Πλιόγκου, Β. (2005). Όταν τα παιδιά μιλούν για τον πόλεμο και την ειρήνη… Στο: Δ. Μαρκουλής, Μ. Δικαίου (επιμ.). Πολιτική Ψυχολογία. Προβλήματα και προοπτικές (σ. 107-134). Αθήνα: «Τυπωθήτω-Γ. Δαρδανός».

Φασούλης, Β. (2016). Τα δικαιώματα του παιδιού. Ιστορική διάσταση, σύγχρονη εξέλιξη και η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Αθήνα: Παπαζήση.

Χριστοφορίδου, Ε., Ντουλαπτσή, Ζ. &Πλιόγκου, Β. (2014). «Υπάρχουν παιδιά, που δεν θέλουν να ξαναέρθουν στο σχολείο, γιατί φοβούνται…»: Aπόψεις νηπιαγωγών για το σχολικό εκφοβισμό. Στο: Χ. Μπαμπούνης (επιμ.) Παιδική ηλικία: Κοινωνιολογικές, πολιτισμικές, ιστορικές και παιδαγωγικές διαστάσεις.Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Ε.Κ.Π.Α., υπό την αιγίδα του Κέντρου Έρευνας Επιστήμης και Εκπαίδευσης (ΚΕ.ΕΠ.ΕΚ), Αθήνα, Διεθνές Συνέδριο 11-14 Απριλίου 2013 (σ. 1192-1198). Αθήνα: Π.Τ.Δ.Ε.-Ε.Κ.Π.Α.- Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών, Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών.

Veerman, P. (1992). The rights of the child and the changing image of childhood. The Hague: MartinusNijhoff Publications.

Verhellen, E. (1998). Τα δικαιώματατωνπαιδιών. Στο: Ίδρυμα για το Παιδί και την Οικογένεια. Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Οικογένεια – Ευρώπη – 21ος αιώνας: Όραμα και θεσμοί (σ. 114-122). Αθήνα: «Νέα Σύνορα»-Λιβάνη.

 

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Childhood: SAGE Journals: http://journals.sagepub.com/home/chd

Journal of Research in Childhood Education: https://www.tandfonline.com/loi/ujrc20

Journal of Childhood Studies: https://journals.uvic.ca/index.php/jcs

Journal of the History of Childhood and Youth: https://www.press.jhu.edu/journals/journal-history-childhood-and-youth

International Journal of Early Childhood: https://link.springer.com/journal/13158