Περιεχόμενο
Το μάθημα αυτό εξετάζει τη σχέση μεταξύ ατόμων, πολιτισμών, μάθησης και διδασκαλίας από την οπτική της ανθρωπολογίας της εκπαίδευσης. Η πολιτισμική ανθρωπολογία ως πεδίο διευρύνει τον ορισμό της εκπαίδευσης ώστε να συμπεριλάβει όλες τις μορφές διδασκαλίας και μάθησης μέσα κι έξω από το σχολείο. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει τις ποικίλες και δυναμικές διαδικασίες μέσα από τις οποίες οι άνθρωποι διδάσκουν και διδάσκονται αρχές, αξίες, δεξιότητες, ηθικούς κανόνες, συμπεριφορές και γνώση των κοινωνιών και των κουλτούρων τους. Το μάθημα αυτό είναι οργανωμένο γύρω από βασικά θέματα του πεδίου της ανθρωπολογίας της εκπαίδευσης και είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να βοηθήσει τους σπουδαστές να αντιληφθούν θεμελιώδεις έννοιες και προβληματισμούς του πεδίου αυτού.
Συγκεκριμένα το μάθημα περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:
Εισαγωγή στην Ανθρωπολογία της Γλώσσας
- Στόχος της Ανθρωπολογίας της Γλώσσας
- Γλώσσα και Ανθρωπολογική προβληματική
- Η μελέτη των σχέσεων γλώσσας και πολιτισμού
- Η εξέταση της γλώσσας από τη σκοπιά του ανθρώπου
- Μελέτη των γλωσσών των λαών χωρίς γραφή
- Γλώσσες και κατηγορίες
- Γνωστική Ανθρωπολογία και Εθνοσημασιολογία
- Η αρχή της ‘Σχετικότητας’
- Γαλλικός ‘Στρουκτουραλισμός’
Εθνογραφία της Επικοινωνίας ή Εθνογραφική προσέγγιση της ομιλίας
- Πότε εμφανίζεται, από ποιους υποστηρίζεται και τι εξετάζει
- Κανόνες που διέπουν την ομιλία
- Τρόποι ομιλίας
- Τρόποι διεξαγωγής της επικοινωνίας και μηχανισμοί παραγωγής της
- Γλωσσολογία της Πράξης
- Εθνογραφικά παραδείγματα
Γνωστική Ανθρωπολογία ή Εθνοσημασιολογία ή Εθνοεπιστήμη
- Επικοινωνιακή ικανότητα
- Διάσπαση της επικοινωνιακής γνώσης
- Γεννετική Μετασχηματιστική Γραμματική
- Αναλυτικά εργαλεία της Εθνογραφικής Μελέτης της Γλώσσας ως Ομιλίας
- Αναλυτικές έννοιες του Hymes
- Επικοινωνιακές Περιστάσεις, Επικοινωνιακά Επεισόδια και Επικοινωνιακές Πράξεις
- Εθνογραφικά παραδείγματα
Γλώσσα και Ιδεολογία
- Σχέση Γλώσσας και Ιδεολογίας
- Γλωσσική Ανθρωπολογία και Ιδεολογία
- Γλωσσική Ιδεολογία και Εθνογραφική Μαρτυρία
- Γλωσσική μετακίνηση
- Εθνογραφικά παραδείγματα
Ανθρωπολογία και Γνωστικές Διαδικασίες
- Σχέση μεταξύ ‘πολιτισμού’ και ‘γνωστικών διαδικασιών’
- Πως σκέφτονται οι Άνθρωποι;
- Εξελικτισμός
- Κριτική στον Εξελικτισμό
- ‘Πολιτισμός’ και ‘πολιτισμοί’
- Εθνοκεντρισμός
- Κοινωνικοποίηση και πολιτισμικοποίηση
Ogbu και Ανθρωπολογία της Εκπαίδευσης
- Πολιτισμική μεταβίβαση
- Εθνογραφικά παραδείγματα: African American, Chinese American, Mexican Americans
- Ακούσιες και εκούσιες μειονότητες
- Συγκριτική Εθνογραφική έρευνα σε σχολεία και κοινότητες μειονοτήτων
- Μάθηση, καθημερινή αλληλεπίδραση και επικοινωνία
Ανθρωπολογικές μελέτες στη σχολική τάξη
- Ζητήματα γλώσσας και επικοινωνίας, κοινωνικής οργάνωσης των σχέσεων και των δραστηριοτήτων
- Τα μειονοτικά παιδιά
- Το μοντέλο της ‘σιωπής’
- Εθνογραφικά παραδείγματα: ‘Ο σιωπηλός Ινδιάνος’
Σχολική Εθνογραφία: Μελέτες Περίπτωσης
- Πομάκοι και μειονοτική εκπαίδευση (Δυτική Θράκη)
- Αλβανοί Μετανάστες και ελληνική εκπαίδευση
- Προβολή ντοκυμανταίρ
Μαθησιακά αποτελέσματα
Οι φοιτήτριες/ες έρχονται σε επαφή με την οπτική της ανθρωπολογίας της εκπαίδευσης σε σχέση με τις μειονότητες και τους μετανάστες και γνωρίζουν την ελληνική και διεθνή πραγματικότητα σε σχέση με τα ζητήματα που περιγράφονται στο περιεχόμενο του μαθήματος.
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια μαθαίνει να:
- Μελετά κοινωνικά φαινόμενα μέσα από την οπτική των δρώντων υποκειμένων
- Εξετάζει την κοινωνική ζωή ως δυναμική διαδικασία κι όχι ως στατική κατάσταση
- Εξετάζει το θέμα της ‘γλώσσας’ από τη σκοπιά του ανθρώπου και να αντιλαμβάνεται τη σχέση μεταξύ γλώσσας και πολιτισμού
- Προσεγγίσει ζητήματα που αφορούν στη μελέτη των λαών χωρίς γραφή
- Γνωρίζει την αρχή της ‘πολιτισμικής σχετικότητας’
