Περιεχόμενο

Το μάθημα εισάγει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές σε βασικές έννοιες και ζητήματα που αφορούν τη μελέτη της γλώσσας ως κοινωνικού φαινομένου. Γίνεται μια συνοπτική ιστορική αναδρομή στη γένεση της κοινωνιογλωσσολογίας και αναλύεται η ανταγωνιστική της σχέση με το κυρίαρχο γλωσσολογικό παράδειγμα, θέτοντας σε αμφισβήτηση τις αρχές της γλωσσικής αυτονομίας και ομοιογένειας. Παρουσιάζεται η έννοια και οι διαστάσεις της γλωσσικής ποικιλότητας (χώρος ως οριζόντια και κάθετη διαφοροποίηση, περίσταση επικοινωνίας, γλωσσική επαφή, κοσμοαντίληψη). Εξετάζεται ο ρόλος της γλώσσας ως σύμβολου κοινωνικής ταυτότητας με αναφορά σε γνωστές κοινωνιολέκτους όπως η «γυναικεία γλώσσα» και η «γλώσσα των νέων». Γίνεται αναφορά στις στάσεις, τις προκαταλήψεις και τις ιδεολογίες με τις οποίες είναι συνδεδεμένοι οι ποικίλοι γλωσσικοί κώδικες που χρησιμοποιούνται σε μια γλωσσική κοινότητα. Τέλος, παρουσιάζονται οι εξελίξεις που έχουν συμβεί στο πεδίο της κοινωνιογλωσσολογίας, δηλαδή η μετάβαση από το λαμποβιανό συσχετιστικό παράδειγμα στην κοινωνική κονστρουξιονιστική προσέγγιση, η οποία σηματοδοτεί την εννοιολογική μετατόπιση από τη θεώρηση της γλώσσας ως αντικατοπτρισμού της κοινωνίας σε μια διαλεκτική σχέση γλώσσας – κοινωνίας.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• Κατανοεί τις βασικές έννοιες που σχετίζονται με την κοινωνική λειτουργία των γλωσσικών φαινομένων
• Έχει γνώση των εργαλείων ανάλυσης των εκφάνσεων και λειτουργιών της γλώσσας στην κοινωνική ζωή των ομιλητών/μαθητών
• Nα διακρίνει τις συμβολικές επενδύσεις της γλώσσας και να εκτιμήσει τις κοινωνικές ανισότητες με τις οποίες συνδέονται συγκεκριμένες χρήσεις της γλώσσας
• Χρησιμοποιεί τις μεθοδολογίες της κοινωνιογλωσσολογικής έρευνας για να προσδιορίσει τις κοινωνικές παραμέτρους με τις όποιες σχετίζεται η χρήση της γλώσσας σε μια δεδομένη περίσταση επικοινωνίας